رتبه فساد مالی و اداری ایران در جهان
سازمان شفافیت بین المللی در جدید ترین گزارش خود، جایگاه ایران را از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۴۶ قرار داده‌است.
به گزارش آخرین نیوز سازمان «ترانسپرینسی انترنیشنل» یا سازمان شفافیت بین المللی روز سه شنبه در برلین گزارش سالانه اش را در باره فساد مالی معرفی کرد. در فهرست شاخص این سازمان که فساد مالی را در ۱۸۰ کشور مورد بررسی قرار داده‌است، وضعیت افغانستان از این بابت خیلی بد توصیف شده‌است.
درجه بندی که نظر به شاخص‌های مختلف صورت می‌گیرد، از رتبه صفر (۰) یعنی کشورهای کاملاً فاسد تا رتبه ده (۱۰)، یعنی کشورهای بدون فساد مالی را در بر می‌گیرد. افغانستان در این سال، در فهرست شاخص سازمان شفافیت بین المللی با نمره ۱،۴ و به این وسیله با ارزش گزاری «رتبه بالای فساد» مشخص شده‌است. این کشور در سال قبل نیز با نمره ۱،۵ در مقام دوم از لحاظ فساد اداری در میان کشورهای جهان قرار داشت.
این گزارش نشان می‌دهد که فساد اداری و مالی در ایران تاحدودی نسبت به سال قبل کاهش یافته و در حالی که جایگاه پیشین ایران در شاخص فساد اداری و مالی در بخش‌های دولتی در رده ۱۶۸ بود، با افت محسوسی رده ایران در گزارش سال ۲۰۱۰ سازمان شفافیت بین المللی به ۱۴۶ رسیده‌است. این گزارش که نشان می‌دهد ایران هنوز یکی از فاسد ترین دستگاههای اداری و مالی را در جهان دارد.
به این ترتیب افغانستان و برمه از لحاظ کثرت فساد مالی و اداری، در درجات اول قرار گرفته‌اند که تنها سومالیا به دلیل جنگ داخلی در سال ۲۰۱۰ از این دو کشور سبقت گرفته‌است. سازمان شفافیت بین المللی از این بابت اظهار نگرانی کرده‌است که حدود سه چهارم از ۱۸۰ کشورهایی که مورد بررسی قرارگرفته‌اند، پایین تر از درجه پنج است.
بسیار از کشورهای افریقایی در درجات آخری فهرست فساد سازمان شفافیت بین المللی قرار گرفته‌اند، اما وضعیت در کشورهای آسیای میانه نیز در این رابطه خوب نیست. ازبکستان و ترکمنستان در مقام ۱۷۲ با نمره ۱،۶، قرغزستان در مقام ۱۶۴ با نمره ۲،۰ و تاجیکستان در مقام ۱۵۴ با نمره ۲،۱ مشخص شده‌است. کشورهای یمن، لیبیا، ایران و هایتی همه در مقام‌های ۱۴۶، با نمرات ۲،۲ مشخص شده‌اند.
رده بندی کشورهایی که فساد مالی در آنها کم است:
- ۱- دانمارک ۹٫۳
- ۱- نیوزیلند ۹٫۳
- ۱- سنگاپور ۹٫۳
- ۴- فنلاند ۹٫۲
- ۴- سوئد ۹٫۲
- ۶- کانادا ۸٫۹
- ۷- هلند ۸٫۸
- ۸- استرالیا ۸٫۷
- ۸- سوییس ۸٫۷
- ۱۰- نروژ ۸٫۶
- ۱۱- ایسلند ۸٫۵
- ۱۱- لوگزامبورگ ۸٫۵
- ۱۳- هنگ کنگ ۸٫۴
- ۱۴- ایرلند ۸٫۰
- ۱۵- اتریش ۷٫۹
- ۱۵- آلمان ۷٫۹
رده بندی کشورهایی که فساد مالی زیادی دارند:
- ۱۶۴- جمهوری دموکراتیک کنگو ۲٫۰
- ۱۶۴- گینه ۲٫۰
- ۱۶۴- قرقیزستان ۲٫۰
- ۱۶۴- ونزوئلا ۲٫۰
- ۱۶۸- آنگولا ۱٫۹
- ۱۶۸- گینه استوایی ۱٫۹
- ۱۷۰- بروندی ۱٫۸
- ۱۷۱- چاد ۱٫۷
- ۱۷۲- سودان ۱٫۶
- ۱۷۲- ترکمنستان ۱٫۶
- ۱۷۲- ازبکستان ۱٫۶
- ۱۷۵- عراق ۱٫۵
- ۱۷۶- افغانستان ۱٫۴
- ۱۷۶- میانمار ۱٫۴
- ۱۷۸- سومالی ۱٫۱
«ترانسپرینسی انترنیشنل» یا سازمان شفافیت بین المللی به صورت منظم یک گزارش را با سه شاخص در باره فساد مالی نشر می‌کند. مهترین شاخص در این گزارش، شاخص احساس و برداشت از فساد مالی است. این شاخص، برداشت از فساد مالی را در میان کارمندان دولتی و سیاست مداران در کشورهای مربوطه اندازه گیری و نظر به آن دولت‌ها را درجه بندی می‌کند. شاخص احساس و برداشت از فساد مالی که ۱۳ مورد تحقیقاتی را در بر می‌گیرد، به وسیله ۹ نهاد مستقل بین المللی تهیه می‌شود. این موارد تحقیقاتی به وسیله نظر خواهی از افراد تجارت پیشه و تحلیل گران خاص کشورهای مربوطه به وجود می‌آیند.
فساد مالی در ۱۸۰ کشور به وسیله سازمان شفافیت بین المللی مورد بررسی قرار گرفته‌است. درجه بندی که نظر به شاخص‌های مختلف صورت می‌گیرد، از درجه صفر یعنی کشورهای کاملاً فاسد تا درجه ۱۰، یعنی کشورهای بدون فساد مالی را در بر می‌گیرد. اختلاس‌های مالی مدیران و دیگر فعالان اقتصادی، وجود رشوه در دستگاههای اداری و دولتی، سلامت دستگاههای نظارتی از نظر رشوه پذیری کارکنان و مدیران، فساد مالی در میان مقام‌های دولتی و... از جمله شاخص‌هایی است که در تنظیم گزارش‌های سالانه سازمان شفافیت بین المللی مورد توجه قرار می‌گیرد.
در راس آن کشورهای قرار دارند که در آنها میزان احساس و برداشت نسبت فساد مالی به ویژه ناچیز است. در گزارش سازمان شفافیت بین المللی همه پرسی همگانی صورت نمی‌گیرد. انتقاد کنندگان ازشاخص احساس و برداشت از فساد مالی این سازمان انتقاد می‌کنند که در این درجه بندی فقط نام اشخاص فاسد درج می‌شود و فساد مالی فقط در نزد اشخاص فاسد رده بندی می‌شود، باوجود آنکه در یک مورد فساد مالی، همیشه هم دو جانب دخیل هستند و هم کسی که از فساد مالی منفعت به دست می‌آورد.
از نظر این انتقاد کنندگان، این باعث می‌شود، کشورهای صنعتی که در لست شاخص احساس و برداشت از فساد مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند، فساد مالی کمتری را نشان می‌دهند، در حالی که درجه بندی فساد مالی در کشورهای رو به انکشاف خیلی بالا است. باوجود آنکه غالباً همین کشورهای صنعتی مربوط به کشورهای ثروتمند شمال اروپایی است که اصلاً قادر به پرداخت پول رشوه هستند.
منابع
««پایگاه اینترنتی تابناک»». رتبه فساد مالی و اداری ایران در جهان، ۰۵ آبان ۱۳۸۹
