سهم بانک‌های خصوصی از بازار پول ایران
مدیرعامل بانک پارسیان در یادداشتی در «خبر آنلاین» نوشت:
در فروردین سال ۷۹ آیین‌نامه تاسیس بانک‌های خصوصی در مجلس تصویب شد و در سال ۸۰ اولین بانک خصوصی با پایه عملیات پولی و بانکی، موفق به کسب مجوز فعالیت از بانک مرکزی شد.
درحال‌حاضر بانک‌های خصوصی شامل: پارسیان، پاسارگاد، اقتصادنوین، کارآفرین، سامان، سرمایه، سینا، دی، تات، شهر، انصار و قرض‌الحسنه مهر ایران هستند و بانک‌هایی که براساس تبصره ذیل اصل ۴۴ از دولتی به خصوصی تغییر وضعیت داده‌اند، عبارتند از: صادرات ایران، ملت، تجارت و رفاه. این مجموعه عظیم پولی در پایان سال ۱۳۸۸، با ۱۸۰۰۰ شعبه فعال و حدود ۲۰۰۰۰۰ نفر نیروی انسانی متخصص، خدمات پولی و مالی خود را در داخل و خارج از کشور به مشتریان ارائه کرده‌اند. شایان ذکر است به این مجموعه تعداد بیشتری از بانک‌های خصوصی که در ماه‌های اخیر مجوز فعالیت گرفته‌اند، اضافه شده که این امر فعالیت بانکداری را گسترش خواهد داد.
تاکنون این بانک‌ها، در زمینه جذب سپرده‌ها، اعطای تسهیلات، بانکداری نوین و مدرن، شفافیت اطلاعات، فرهنگ‌سازی تکریم مشتری، تنوع محصولات، خدمات و ایجاد روحیه رقابت در فضای نظام بانکی، دستاوردهای خوبی را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند.
حجم فعالیت بانک‌های خصوصی به سرعت درحال افزایش است و تعداد شعب، باشتابی بالا در این بانک‌ها رو به فزونی است. در مجموع، هر ناظر بیرونی، بدون نیاز به انجام بررسی‌های دقیق، به راحتی به این نتیجه می‌رسد که پویایی و نقش چشمگیر عنصر رهبری در مجموعه فعالیت‌های آنها، نوآوری، قدرت شناخت فرصت‌ها و هدفگرا بودن بانک‌های خصوصی، نمایانگر جنبه‌های بارز افزایش در سهم بازار این بانک‌ها در فضای رقابتی بانکداری کشور است.
روند جذب سپرده در نظام بانکی کشور بین سال‌های ۱۳۸۴ تا مردادماه ۱۳۸۹ روند صعودی داشته‌است. رکود در بازارهای اقتصادی ایران در سال‌های اخیر به ویژه در بخش مسکن منجر به رشد جذب سپرده در بانک‌ها شده‌است.
سهم بانک‌های خصوصی از کیک پولی و مالی کشور در سال ۱۳۸۱ (شروع فعالیت عملیاتی بانک‌های خصوصی) ۶/۱ درصد و در سال ۱۳۸۴ حدود ۱۲ درصد بوده‌است، این میزان تا مردادماه سال‌جاری به ۵/۲۲ درصد رسیده‌است.
باتوجه به شناختی که مجموعه بازرگانی کشور از بخش ارزی بانک‌های خصوصی پیدا کرده فعالیت‌های ارزی این بانک‌ها نیز افزایش یافته‌است. به نحوی که حدود ۱۳ درصد عملیات بخش ارزی کل بانک‌های کشور در اختیار بانک‌های خصوصی قرار دارد.
البته تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر باعث کاهش اعتبارات اسنادی گشایش شده توسط نظام بانکی کشور شده‌است که این کاهش در بانک‌های دولتی از ۴۳ هزار میلیون دلار در سال ۱۳۸۴ به ۵/۳۹ هزار میلیون دلار در سال ۱۳۸۹ رسیده‌است و این درحالی است که سهم بانک‌های خصوصی در سال ۱۳۸۹ حدود ۱۷۳۴ میلیون دلار بوده‌است که در سال ۱۳۸۹ با رشد تدریجی و ملایم توانسته‌است که به میزان ۵۲۴۵ میلیون دلار افزایش یابد.
از آنجا که صدور ضمانتنامه یکی از سودآورترین و کم مسأله‌ترین خدماتی است که در بانک‌ها ارائه می‌شود با وجود تحریم‌های بین‌المللی، سهم بانک‌های خصوصی از صدور ضمانتنامه‌های ارزی در نظام بانکی کشور از دو درصد در سال ۱۳۸۴ به ۱۰ درصد در سال ۱۳۸۶ افزایش یافته‌است.
در ایران اکثر عملیات بانک در شعب آن انجام می‌شود. به‌همین دلیل به‌تبع افزایش عملیات بانکی تعداد شعب بانک نیز افزایش می‌یابد. هدف اصلی از انجام این فعالیت بانکداری تجهیز پس‌اندازهای اندک توده مردم و تجمیع آنها و اعطای تسهیلات است. درمجموع ۱۸۰۰۰ شعبه‌ای که در کشور راه‌اندازی شده‌است، ۱۲۳۰ شعبه متعلق به بانک‌های خصوصی است. این میزان حدود ۷ درصد از شعب فعال در کشور را نشان می‌دهد.
البته امروزه آنچه برتری رقابتی یک بانک را نسبت به رقبا تضمین می‌کند، نه ماشین‌آلات و تجهیزات سخت‌افزاری مورد استفاده، بلکه ایده و انگیزه کارکنان در ایفای بهتر نقش واسطه‌گری مالی است.
از مجموع حدود ۲۰۰ هزار نفر پرسنل نظام بانکی کشور حدود ۱۴۶۰۰ نفر را کارکنان بانک‌های خصوصی تشکیل می‌دهند که حدود هفت درصد از پرسنل شاغل در نظام بانکی کشور هستند.
در سال ۱۳۸۴ سهم بانک‌های خصوصی از دستگاه‌های خودپرداز ۱۱۵ دستگاه در مقابل ۴۴۵۸ دستگاه بوده‌است که این نسبت در سال ۸۹ به ۲۲۰۳ دستگاه در مقابل ۱۸۳۴۵ دستگاه می‌رسد.
رشد تعداد کارت‌های صادر شده توسط بانک‌های خصوصی کشور (از ۶۷/۱ میلیون کارت در سال ۱۳۸۴ به ۸۹/۱۵ میلیون در سال ۸۹) نشان‌دهنده حجم رشد سهم بانک‌های خصوصی از این ابزار الکترونیکی است.
بانک‌های خصوصی سهم خود را در بازار پایانه‌های فروشگاهی رشد داده‌اند و از ۵۴ هزار در سال ۱۳۸۴ به ۳۷۳ هزار دستگاه در سال ۱۳۸۹ رسانده‌اند.
چه بسا طی سال‌های ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۸۹ بسیاری از بانک‌های دولتی در بانکداری الکترونیکی گام‌های موثری را برداشته‌اند، اما می‌توان بنیانگذار عملیات بانکی الکترونیک و مشتری‌مداری الکترونیک و نوین را بانک‌های پیش‌روی خصوصی دانست.
منابع
«سهم بانک‌های خصوصی از بازار پول ایران». تابناک، ۰۲ آذر ۱۳۸۹
